Istorijski kontekst

Prvi zemljoradnici i stočari naseljavaju Vojvodinu u mlađe kameno doba, neolitu, u periodu od 600-3500 godine pre nove ere.

Ilirski narodi su živeli u Sremu i Bačkoj, a trački narodi u Banatu.

Rimljani su ovladali delom teritorije današnje Vojvodine (Sremom) u prvom veku pre nove ere, dok su Banat zauzeli u II veku, posle pobede nad Dačanima. Sirmijum (današnja Sremska Mitrovica) nekada je bio raskošni i moćni rimski grad. Od nastanka kolonije, pa sve do kraja IV veka, istorijski izvori pominju Sirmijum kao povremeno boravište mnogih rimskih careva. Građevinski kompleks „Carska palata“, palata-cirkus, je jedan od najvažnijih arheoloških nalazišta u Sremskoj Mitrovici. Podignut je krajem III ili početkom IV veka u jugoistočnom, elitnom delu grada, uz reku Savu. Prilikom dosadašnjih arheoloških istraživanja na Carskoj palati je pronađeno oko 350 m² očuvanih mozaičkih površina. Mozaici iz palacijalnog kompleksa su svakako najlepši primerci ove vrste koji su pronađeni u Sirmijumu, a njihov vrhunski kvalitet pokazuje visoke standarde izrade koji su karakteristični za carsku arhitekturu iz tetrarhijskog perioda na Balkanu. Pored Sirmijuma (Sirmium), u Sremu su postojali i drugi rimski gradovi, kao: Taurunum (Zemun), Burgenae (Novi Banovci), Rittium (Surduk), Acumincum (Stari Slankamen), Ad Herculem (Čortanovci), Cusum (Petrovaradin), Malata (Banoštor), Bononia (Banoštor ili Beočin), Bassiana (Donji Petrovci), Graio (Sremska Rača), itd. Na području Bačke nalazio se rimski Onagrinum (Begeč). U III veku, germanski Goti i iranski Sarmati isterali su Rimljane sa teritorije Banata i naselili se na tom području.

Slovenska plemena su naselila teritoriju današnje Vojvodine tokom VI i VII veka, pre prelaska Dunava i Save i naseljavanja na Balkansko poluostrvo. U IX veku, posle propasti Avara, javljaju se i prvi oblici slovenske državnosti na ovom području. Prve slovenske države koje su upravljale teritorijom današnje Vojvodine bile su Bugarsko carstvo, Velika Moravska i Ljudevitova Panonska Kneževina. Padom Samuilove države, srpskih zemalja, Dalmacije i Bosne 1018. , kao i Srema pod vlast Vizantinaca 1019., između Ugarske i Vizantije je uspostavljena zajednička granica, koja je išla Dunavom, ostavljajući Vizantiji gradove Braničevo, Beograd i Srem. Područje današnje Vojvodine Ugri su osvojili između X i XII veka. Iako su Srbi na teritoriji Vojvodine bili deo starosedelačkog slovenskog stanovništva (posebno u Sremu), veći broj Srba počinje da se naseljava na ovo područje počevši od XIV veka. Posle pada Srbije pod Tursku vlast dolazi do većeg naseljavanja Srba na teritoriju Vojvodine. Tokom otomaskih osvajanja mađarsko i katoličko stanovništvo se iselilo sa ovog prostora, pa su tada većinu stanovnika Vojvodine činili Srbi koji su naseljavali seoska područja, dok su gradska područja bila etnički i verski mešovita.

Vredan ostatak tog perioda je i tvrđava u Baču najstarija srednjevekovna tvrđava u Vojvodini. Tvrđava leži na maloj uzvišici u odnosu na grad i sa svih strana je bila opkoljena vodom tj. rekom Mostongom, čije je korito i danas uočljivo. Za vreme Rakocijeve bune 1703-1711. godine, tvrđava je u velikoj meri razrušena, oštećena, spaljena i zauvek napuštena. Tvrđava Bač predstavlja jedan od najuverljivijih svedoka bogate istorijske prošlosti opštine Bač, i nesumnjivo je izuzetno vredan spomenik srednjevekovne kulture.

Krajem XVII i početkom XVIII veka celokupna teritorija današnje Vojvodine dolazi podhabzburškuvlast. Uovomperiodususedesileidvevelikeseobe Srbakadaje povećan broj ukupnog srpskog stanovništva na ovoj teritoriji. Srbi su tada priznati za jednu od nacija Habzburške monarhije i priznato im je pravo na posebno vojvodstvo odnosno teritorijalnu autonomiju. To pravo su ostvarili tek sredinom devetnaestog veka.
Između XVI i XIX veka, Vojvodina je bila kulturno središte srpskog naroda.

Posebno značajni kulturni centri bili su Sremski Karlovci, Novi Sad i fruškogorski manastiri. Impozantni manastirski kompleks je u najvećoj meri obnovljen u XVIII veku i čini specifičnu kulturno- istorijsku celinu srpske barokne umetnosti. Po obodu Fruške gore smešteno je 17 pravoslavnih manastira, izgrađenih krajem XV i tokom XVI veka. Zahvaljujući velikom broju manastira na jednom mestu, Fruška gora je dobila epitet „Srpski Atos“. Najpoznatiji su: Manastir Mala Remeta sa crkvom posvećenoj Pokrovu Bogorodice koju je izgradio, prema predanju, kralj Dragutin koji ga je darovao manastiru Rači; manastir Vrdnička ili Mala Ravanica, koji je jedan od najznačajnijih manastira na Fruškoj gori; manastir Jazak sa crkvom svete Trojice osnovan je 1736. godine. Ikone na baroknom ikonostasu slikao je 1769. godine Dimitrije Bačević sa saradnicima; manastir Velika Remeta sa crkvom posvećenoj svetom Dimitriju predanje vezuje za kralja Dragutina; kao i manastiri Krušedol, Hopovo, Grgeteg (na slici) i Staro Hopovo, Privina Glava, Divša (Đipša), Kuveždin, Petkovica, Šišatovac, Bešenovo, Beočin i Rakovac.
Širom Vojvodine prostiru se brojne građevine za luksuzno stanovanje, odmor i zabave nekadašnjih veleposedničkih, vojnih, trgovačkih i zanatskih porodica tadašnje Austro-ugarske monarhije Dvorci i letnjikovci Vojvodine nastajali su tokom XVIII, XIX i početkom XX veka i pripadaju različitim stilovima, od baroka do klasicizma. Iako im istorijska zbivanja u XX veku nisu bila naklonjena, naročito posle svojinske i društvene transformacije nakon II svetskog rata, poslednjih godina je poraslo interesovanje za ove objekte.

U Vojvodini se nalazi: četiri dvorca koji su proglašeni za kulturna dobra od izuzetnog značaja, 21 koji je proglašen za kulturno dobro od velikog značaja, tri koja su značajna kulturna dobra i preko 20 koji su evidentirana kulturna dobra. Najpoznatiji je dvorac Fantast koji se nalazi 15 km od Bečeja i koji pripada porodici Dunđerski, a posetiocima su na raspolaganju i dvorac Terei u Zobnatici, dvorac Dunđerskih u Kulpinu, Kaštel u Panoniji, kaštel Ečka, dvorac Sokolac kod Novog Bečeja (kojise otvara za posetioce po potrebi) i dvorac Dunđerskih kod Čelareva.

Po raspadu Austro-ugarske monarhije 1918. godine, Velika narodna Skupština u Novom Sadu je donela odluku o prisajedinjenju sa Kraljevinom Srbijom. Do početka Drugog svetskog rata, Vojvodina je bila u sastavu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno Kraljevine Jugoslavije kao deo Dunavske banovine, čije je sedište bilo u Novom Sadu. Posle okončanja Drugog svetskog rata, Vojvodina je ušla u sastav Narodne Republike Srbije. Status autonomne pokrajine u Srbiji Vojvodina je zadržala do danas, iako se stepen autonomije menjao tokom vremena.

Najveći stepen autonomije Vojvodina je imala između 1974. i 1990. godine, kada je, iako formalno u sastavu Srbije imala status federalnog subjekta Jugoslavije sa elementima državnosti.

Podeli sa prijateljima:

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest
WhatsApp
Email

Ostavi komentar

Možda će vas zanimati i:

O nama

Možda Vam se učini na trenutak da smo ko zna koji po redu koji obrađuju istu temu, ali uverićemo Vas da to nije tako.
Naš dugoročni cilj je da objedinimo sve mogućnosti koje imate kad krenete na put po Vojvodini.

Pratite nas na Fejsbuku

Pratite nas na Instagramu

[instagram-feed cols=2]