U tom tekstu s početka 14. veka, anonimni pisar govori o nastanku manastira i o borbi vojskovođe ugarskog kralja Stefana I (997-1038) Čanada, protiv bugarskog kneza Ahtuma. Ahtum je gospodario Banatom i žestoko se opirao Stefanovim težnjama da Banat uključi u ranofeudalnu Ugarsku državu. Ahtum je bio saveznik Vizantinaca, pokršten u Vidinu 1004. Tokom 10., 11. i 12. veka Vizantijska crkva je na tlu Južne Ugarske imala neposrednu vlast nad mnogim manastirima: Majdan, Sremska Mitrovica, Arača, Titel, Bač i drugi. Godina nastanka manastira u Majdanu može se odrediti na osnovu Gerhardove biografije. Gerhard je bio Mlečanin, episkop postavljen u Moriseni (Čanadu) 1030. godine, koji je tada i posetio novoizgrađeni manastir u Oroslanošu – Majdanu. Na osnovu tih podataka predpostavlja se da je manastir bio izgrađen pre raskola crkava oko 1016-1030 godine. Izvori navode da je u starom Oroslanošu (Majdanu) živelo tada oko desetak grčkih monaha. Oficijelna istorijska nauka smatra da je manastir bio delimično uništen i napušten od strane grčkih monaha posle mongolsko – tatarske najezde 1241. godine. No, on nastavlja da se obnavlja i postoji sve do osmanskog osvajanja. Arhivska dokumenta i istorijski izvori mogu da budu tačni, ali ne moraju. Jedini tačan odgovor o tome šta se nalazi na bregu u Majdanu daju arheološka iskopavanja.
Posle sedam godina istraživanja došlo se do sledećih rezultata: Na otvorenoj površini od 1500 kvadratnih metara i dubinama od 40 do 1,70 metara, otkriveni su potpuno temelji tri crkve. Crkve su sa orijentacijom istok-zapad (oltari na istoku, ulazi na zapadu). U šutu pored najveće crkve su pronađene fragmentovane podne i zidne opeke ukrašene utisnutim predstavama krsta, lava, modela manastira i različitih prepleta u medaljonu (elementi Romanike) i nizovima pseudogranulacija (elementi Vizantije). Sama velika crkva je u osnovi temelja zidana od ostataka prethodne četvrte crkve koja u dosadašnjim arheološkim iskopavanjima nije još otkrivena. Keramika uz ovu crkvu je iz 11./12.veka. Širina temelja crkve je od 140 do 160 cm. Na ulazu crkva je imala dva zvonika. Uz njih, istočno, prepoznatljiva je temeljna stopa empore. Spoljne dimenzije gabarita južne kule – zvonika su 406 x 406 cm, a razmak – prostor između kula (zona zapadnog portala), iznosi 340 cm. Širina crkve, odnosno njenog zapadnog dela, iznosi 12,52 metra.
Dužina crkve je oko 23 m, ali je apsida potpuno uništena kasnijim pljačkanjima. Arheološkim istraživanjima je dokazano da je crkva izuzetno velikih dimenzija, kakvih nema u tom vremenu u okruženju od oko 100 km. Sa ovom crkvom u Majdanu može se jedino uporediti po svojim dimenzijama, nama najbliža, ali mnogo mlađa, crkva u Arači kod Novog Bečeja. Temelji druge, mlađe crkve, sa poligonalnim svetilištem leže neposredno ispod površine na dubini od oko 30 cm. Crkva je manjih dimenzija i u njenoj poligonalnoj apsidi – oltarskoj konstrukciji, pronađene su sekundarno korišćene opeke sa utisnutim krstom u medaljonu, što dokazuje da je za njenu izgradnju korišćen materijal starije, velike crkve. Pokretan arheološki materijal (keramika) datuje ovu crkvu u 13. vek.
Najstarija do sada otkrivena crkva u Majdanu je zemljanka, čiji su temelji od nabijane žute zemlje, a samo je apsida popločana opekama.
Crkva je kao i druge dve pravilno orijentisana istok – zapad i malih je dimenzija; 9 metara dužine i 4,5 metra širine. Keramika nalažena uz njene temelje je datuje u rani 11 vek. U Majdanu je otkriven i temelj zida kojim su bile opasane crkve, a takođe i stambeni objekti – delovi konaka. Temelji konaka su bili građeni tehnikom trpanca. U Majdanu je otkrivena i nekropola – groblje sa 460 skeletnih grobova na mestu i preko 1000 grobova sekundarno sahranjenih pokojnika. Rekognosciranjem terena dǎ se pretpostaviti da nekropola sadrži oko 3000 grobova. Orijentacija grobova je zapad-istok (glava na zapadu, noge na istoku ). Uz mnoge grobove sačuvani su ostaci dasaka od sanduka. Nekropola pripada tipičnim nekropolama belobrdske kulture, odnosno, njenoj mlađoj fazi. Prema prilozima i novcu nađenom u grobovima, groblje se datuje u 11. i 12. vek. Najčešći prilozi u grobovima su ‘S’ karičice, prstenje od upletene i tordirane žice, prstenje od trakastog lima i ogrlice.
Novac u grobovima je najviše nalažen u ustima pokojnika. Najčešće pronađeni novac pripada kraljevima Salomonu (1063 -1074) Kolomanu (1095-1116) i Beli II (1131-1141). Otkriveno je i dokumentovano i pet zidanih grobnica od ćerpiča i opeke. Najznačajnija je grobnica otkrivena 2oo6. godine koja je jedinstveno otkriće. Sazidana je od cigala, većih je dimenzija od drugih, a osnova odnosno pod grobnice je na dva svoda i perforiran je. Jedino logično objašnjenje je da je služila kao grobnica za pripremu pokojnika za osarijum. Dosadašnja arheološka istraživanja potvrdila su postojanje četiri crkve, velike nekropole i tragove guste naseljenosti u Majdanu tokom 11. i 12. veka. Pokretan arheološki materijal dokazuje kontinuirani život od 11. do 15. veka. Dosadašnja arheološka istraživanja nisu za sada u suprotnosti sa istorijskim izvorima i legendama. Sakralni kompleks u Majdanu je izuzetno vredno arheološko nalazište koje je, kao spomenik kulture pod zaštitom države.
