Grad je imao 1901. poseban pozorišni odbor na čijem čelu je bio, kao i 1906. gradonačelnik Lajoš Salai, kada je predloženo da se izgradi letnja pozornica.
Mnogi viđeniji Mađari su podržali ovu inicijativu tako da je gradski savet doneo odluku o pripremi projekta za izgradnju. Projektovanje zgrade je povereno Đerđu Kopeckom, arhitekti iz Budimpešte, a gradski savet je 1907. odobrio godišnju pomoć od 3000 kruna.
Nema podataka šta se dalje dešavalo i zašto nije došlo do gradnje. Osnivanju današnjeg NP prethodilo je bezbroj puta obnavljana i više od 10 g. stalna rasprava o potrebi osnivanja ovog mađarskog teatra. Tokom tih rasprava svi su se složili da to pozorište ni po konceptu, ni po repertoarskoj politici, ni po ukupnoj aktivnosti ne bi trebalo da liči na NP – Népszínház u Subotici.
Iz svega toga je zaključeno da novi mađarski teatar treba da bude izraz scenskih istraživanja na mađarskom jeziku, ali kao otvorena scena koja će okupljati umetnike svih jugoslovenskih naroda. Tako bi se obogatio pozorišni život Novog Sada, ali i Vojvodine.
Tek odlukom Skupštine opštine grada Novog Sada je 1. VII 1973. osnovao prvo pozorište u gradu na mađarskom jeziku. Prva predstava Mačja igra Ištvana Erkenja u režiji Tibora Vajde izvedena je 27. I 1974. u velikoj sali Tribine mladih.
Od 1985. Pozorište se nalazi u zgradi u Jovana Subotića br. 5, u kojoj je do tada radio Veseli teatar „Ben Akiba“. Pozorište nije imalo svoj ansambl nego ga je polako stvaralo.
U početku su bili angažovani glumci mađarske nacionalnosti iz subotičkog pozorišta, Radio-dramskog ansambla i glumci amateri, ali i glumci iz Mađarske.
Već duže vreme ovo pozorište ima odličan glumački ansambl, a značajan trag ostavili su: Hajnalka Fišer-Varadi, Katalin Ladik, Maćaš Pašti, Ibi Romhanji, Lajoš Šoltiš, Đerđ Veješ, Arpad Farago i mnogi drugi.
Stalno zaposlenog reditelja nikada nisu imali, ali uvek angažuju eminentne reditelje sa naših prostora, ali i iz Mađarske: Tibor Vajda, Đerđ Hernjak, Radoslav Dorić, Laslo Šandor, LJuboslav Majera, Laslo Šoltiš i dr.
Prvi direktor bio je Ištvan Nemet od 1973. do 1983, a potom slede: Nandor Gion 1983-1986), Arpad Farago (1986-1995), Jožef Ač (1995-1999), Karolj Viček (1999-2002) i Šandor Laslo (od 2003).
Pozorište nije od samog osnivanja angažovalo dramaturge; prvi dramaturg koji je ujedno i umetnički direktor bila je Žužana Franjo (1979-1995), a potom: Tibor Vajda (1995-1996), Laslo Gergelj (1996-1997), Đerđ Hernjak (1997-1998), Laslo Šandor (1998-2002) i Kata Đarmati (od 2002).
Predstave se izvode na mađarskom jeziku i to na dve scene – velikoj i kamernoj.
Sve predstave sa redovnog repertoara se simultano prevode na srpski.
Tokom sezone prosečno se prikaže pet premijera, a isto toliko predstava se prenosi iz prethodne u narednu sezonu.
Repertoar se sastoji od drama, vodvilja, opereta, tragikomedija, mjuzikala…
Uglavnom su zastupljeni mađarski, ali i vojvođanski i svetski, kako savremeni tako i klasični, dramski pisci. Najduže igrana predstava (više od 10 g.) je Igra u dvorcu u režiji LJ. Draškića, a najnagrađivanija je bila Play Strindberg u režiji R. Dorića, dok su najgledanije svakako mjuzikli: Starmejkers, Kosa, Čikago i Roki horor šou. Sa velikim uspehom NP nastupa na domaćim i regionalnim festivalima: Sterijinom pozorju, Bitefu, Festivalu profesionalnih pozorišta Vojvodine, MESS-u u Sarajevu, Jugoslovenskom pozorišnom festivalu u Užicu, a redovno učestvuje na festivalima u Mađarskoj: Kišvardiju, Pečuju, Segedinu, Sibiju…
„Novosadsko pozorište poseduje specifičan profil, bez obzira na to što su ga neki osporavali samo zato što nisu bili u stanju da ga definišu.
Ovo pozorište je taj svoj profil sačuvalo tokom svih ovih godina, bez obzira na to koliko se širila dramaturška krivulja. Taj profil je definisan savremenim prilazom tekstu i modernom interpretacijom.
Svi su tekstovi govorili o nama. Predefinisanom formom upravljao je posebno tumačen sadržaj vođen sopstvenim pogledom na svet. Pogled na svet je stavljen ispred prezentacije priče.“ (Žužana Franjo).
Adresa: Jovana Subotića 3-5, Novi Sad
Telefon: +381 (0)21 525 552
E-mail: [email protected]; [email protected]
Web: www.uvszinhaz.com
