Sirmium – Sremska Mitrovica

Grad Sirmijum, na mestu gde se danas nalazi Sremska Mitrovica, bio je jedna od prestonica rimskog carstva i spadao je u najveće metropole svog vremena.

Sirmijum, kao naselje potiče još iz prastarih keltskih vremena, a nastao je pre 7.000 godina.

Verovatno je u prerimsko doba bio ilirsko-keltsko selo i utvrđeNje plemena Sirmijenza.

Istoričar Matije Korvina piše da je grad prozvan po Sirmu, vođi ilirskog plemena Tribala.

Antička istorija Sirmijuma obuhvata vreme od oko šest vekova, prateći sjaj i padove “najmoćnije imperije sveta”.

Prvi pomen Sirmijuma u pisanim izvorima potiče iz kraja I vek p.n.e. Sirmijum nije osnovan, on je nastajao na Savi, na jednoj od ranih prirodnih komunikacija između Akvileje na Jadranskom moru i Podunavlja. U vreme flavijske dinastije Sirmijum je stekao najviši gradski rang, postao je Colonia Flavia Sirmiensium. Najsnažnija urbana ekspanzija počela je od kraja III veka i trajala je kroz čitav IV i delimično V vek. Najveći istoričar IV veka Amijan Marcelin ga naziva “mnogoljudnom slavnom majkom gradova”.

U IV veku Sirmijum je već imao potpuno oblikovanu fizionomiju raskošne prestonice. U centru grada nalazio se prostrani trg – forum okružen javnim i upravnim zgradama. U blizini je dominirao carski dvor sa bazilikom i gradskom većnicom, kovnicom novca, žitnicom, kupatilima i hramovima. Okolo su bile mnogobrojne palate ukrašene kamenim fasadama, mozaicima i freskama, zatim radionice i livnice metala i stakla, raznovrsne prodavnice i tržnice. Sirmijum je imao pozorište, amfiteatar i veliki hipodrom uz carsku palatu. U Njegovoj areni davali su predstave čuveni gladijatori, a u Njegovom pozorištu gostovali su i glumci iz Grčke. Ovde su rođeni i čuveni rimski carevi Decije Trajan, Aurelijan, Prob i Maksimijan, koji su bili ne samo dobri ratnici već i svestrani graditelji. Istorija antičkog grada Sirmijuma završava se Njegovim padom pod vlast Avara 582. godine.